Tesla’nın kayıp projesi: Dünya’ya ücretsiz elektrik hayali

Wardenclyffe Kulesi: Kablosuz enerjiye açılan kapı

1901 yılında New York’un Long Island bölgesinde inşasına başlanan Wardenclyffe Kulesi, Tesla’nın en sıradışı projelerinden biriydi. Yaklaşık 57 metre yüksekliğe sahip bu kule, hem kablosuz haberleşme hem de kablosuz enerji iletimi amacıyla tasarlanmıştı. Tesla, elektrik enerjisinin Dünya’nın kendisi aracılığıyla iletilebileceğine inanıyordu.

Colorado Springs’te yaptığı deneylerde yerkürenin elektriksel özelliklerini inceleyen Tesla, yeryüzünü dev bir iletken gibi kullanarak enerjiyi iletebileceğini düşünüyordu. Bu teoriye göre, enerji kaynakları elektriği toprağa aktaracak, uygun alıcılar ise bu enerjiyi havadan çekebilecekti. Böylece elektrik hatlarına, kablolara ve prizlere gerek kalmayacaktı.

 

J.P. Morgan desteği ve finansal kriz

Wardenclyffe projesine ilk etapta büyük bir destek veren isim, dönemin güçlü finansörlerinden J.P. Morgan’dı. Ancak Morgan, bu yatırımı kablosuz iletişim için yaptığını düşünüyordu. Tesla’nın odak noktasının elektrik iletimine kayması ve projenin maliyetinin giderek artması, desteğin kesilmesine yol açtı. 1906’da yaşanan ekonomik kriz sonrası proje tamamen durduruldu.

Kısa menzilli başarı, uzun menzilde imkansızlık

Tesla’nın deneysel çalışmaları sırasında, laboratuvarının yakın çevresindeki ampulleri kablosuz olarak yakabildiği kayıtlara geçti. Ancak bu deneyler çok düşük güçlerde ve kısa mesafelerde işe yarıyordu. Modern bilim ise Tesla’nın küresel ölçekli kablosuz elektrik iletimi vizyonunun uygulanabilir olmadığını ortaya koydu.

Elektromanyetik dalgalar uzun mesafelerde ciddi enerji kaybına uğruyor ve sinyal zayıflıyor. Ayrıca Tesla’nın önerdiği frekansların insan sağlığı üzerindeki olası zararları da tartışma konusu. En önemlisi, böyle bir sistemin herkese açık olması enerji şebekesinin kontrolünü imkânsız kılabilirdi.

Wardenclyffe’nin sonu ve Tesla’nın düş kırıklığı

Finansman bulamadığı için Tesla’nın hayali yarım kaldı. Wardenclyffe Kulesi 1917 yılında yıkıldı. Tesla ise projeyi tamamlayamamanın hayal kırıklığını hayatının sonuna kadar taşıdı. Artan borçları ve yetersiz kaynaklar nedeniyle birçok yeni fikrini hayata geçiremedi.

 

Kablosuz enerji bugün nerede?

Günümüzde kablosuz şarj teknolojisi, Tesla’nın fikirlerinden ilham alan bir alan olarak öne çıkıyor. Telefonlardan elektrikli araçlara kadar birçok cihaz, kısa mesafeli kablosuz şarj sistemleriyle çalışıyor. Ancak bunlar, elektromanyetik indüksiyon gibi kontrollü ve sınırlı alanlarda işliyor.

Stanford ve MIT gibi önde gelen araştırma kurumları ise daha uzun menzilli kablosuz enerji iletimi üzerinde çalışıyor. Yine de, Tesla’nın hayalini kurduğu düzeyde bir sistem henüz gerçeğe dönüşmedi.

“Bedava enerji” efsanesi ve gerçekler

Tesla hakkında sık sık dile getirilen “bedava enerji” efsanelerine karşın, Tesla enerjiyi üretmeyi değil, mevcut enerjiyi kablosuz yolla taşımayı hedefliyordu. Ölümünden sonra FBI’ın belgelerine el koyduğu söylentileri de şehir efsanesi olmaktan öteye geçemedi. İncelenen notlarında dünyayı değiştirecek gizli bir teknolojiye dair herhangi bir iz bulunmadı.

 

Tesla’nın mirası bugüne ışık tutuyor

Tesla’nın kablosuz enerji projesi tam anlamıyla hayata geçememiş olsa da, onun ortaya koyduğu fikirler modern iletişim ve enerji teknolojilerinin temelini oluşturdu. Radyo dalgaları, Wi-Fi, Bluetooth ve hatta cep telefonlarımız, Tesla’nın elektromanyetik dalgalar üzerine geliştirdiği teorilere dayanıyor.

Bugün üzerinde çalışılan uzay tabanlı güneş enerjisi projeleri bile Tesla’nın vizyonunun güncel birer yansıması. Kısacası, onun gerçekleştiremediği hayaller, bilim dünyasında hâlâ ilham kaynağı olmaya devam ediyor.