Google, tehlike altındaki Lazca'yı dijital dünyaya taşıyarak kültürel mirasın korunmasında önemli bir adım attı.
Google, tehlike altındaki dilleri koruma hedefiyle 2021 yılında başlattığı Woolaroo projesine sürpriz bir güncellemeyle Lazca'yı da ekledi. Bu adım, yalnızca bir çeviri hizmeti değil, aynı zamanda kültürel mirasın dijital ortamda yaşatılması açısından büyük anlam taşıyor. Kullanıcılar çevrelerinde gördükleri nesnelerin fotoğrafını çekerek bu nesnelerin Lazca karşılığını hem yazılı hem sesli olarak öğrenebiliyor. Gemini dil modeliyle desteklenen platform, sadece sözcükleri değil, o sözcüklerin taşıdığı tarihî ve coğrafi bilgileri de canlandırıyor. Sistem zamanla kelime dağarcığını genişletebilecek yapısıyla statik olmaktan çıkıyor. Böylece Lazca, teknolojinin sunduğu olanaklarla genç kuşaklara daha kolay aktarılabiliyor.
Google’ın bu hamlesi, UNESCO tarafından “kesinlikle tehlike altında” kabul edilen Lazca’nın görünürlüğünü artırmak açısından önemli bir gelişme. Dilin Güney Kafkas kökenlerine ve Antik Kolhis mirasına dayanan zengin yapısı, dijital araçlarla daha geniş kitlelere tanıtılıyor. Sadece bir kelime değil, bir yaşam biçiminin taşıyıcısı olan Lazca; doğayla iç içe geçmiş kavramları, yöresel bitkileri ve yerel bilgeliği de içeriyor. Batılı bilim insanlarının henüz keşfedemediği birçok bitkinin ismi bu dilde yüzyıllardır biliniyor. Bu nedenle Woolaroo’nun sağladığı etkileşimli öğrenme biçimi, sözlükten çok daha fazlasını ifade ediyor. Proje, dilin kültürel ve ekolojik yönlerini dijital ortamda yeniden canlandırıyor.
Google’ın bu adımı, yıllardır kendi çabalarıyla dilini yaşatmaya çalışan Laz halkı için önemli bir dönüm noktası oldu. Laz Enstitüsü’nün yürüttüğü çevrimiçi kurslar, sözlük çalışmaları, mobil uygulamalar ve seçmeli ders projeleri gibi girişimler, Woolaroo’nun altyapısına bilgi olarak katkı sundu. Kurumun yaptığı açıklamada, bu iş birliğinin yıllardır süren haklı bir mücadelenin küresel ölçekte onaylandığı vurgulanıyor. Teknoloji bir amaç değil, ancak doğru kullanıldığında güçlü bir araç olabilir anlayışı hâkim. Bu nedenle Woolaroo’nun sunduğu olanakların halkın iradesiyle birleşmesi, projenin başarısını daha da artırıyor. Asıl kıymetli olanın, Lazca’nın günlük yaşamda ve genç kuşakların zihninde yer edinmesi olduğu vurgulanıyor.
Bu proje, yalnızca Lazca için değil, dünya üzerindeki diğer tehlike altındaki diller için de bir umut ışığı olabilir. Google’ın kültürel mirasa gösterdiği bu ilgi, teknoloji şirketlerinin sadece kâr amacıyla değil, toplumsal sorumlulukla da hareket etmesi gerektiğini gösteriyor. Woolaroo’nun yapay zeka destekli altyapısı sayesinde sistemin zamanla lehçeleri, deyimleri ve yerel kullanımları da öğrenmesi mümkün. Böylece proje, giderek daha kapsayıcı ve dinamik bir yapıya bürünecek. Lazca'nın dijital ortamdaki varlığı, hem bölgesel hem evrensel anlamda bir hafızanın korunmasına katkı sağlayacak. Bugün atılan bu adım, gelecek nesillerin geçmişle bağını koruyabilmesi adına stratejik bir rol oynayacak.
Ozan AKGÜVEM, 6 yıldır teknoloji alanında editör olarak faaliyet gösteriyor. Bulut bilişim, IoT cihazları, robotik teknolojiler ve 5G altyapısı konularındaki yazıları düzenliyor. Endüstriyel otomasyon, akıllı şehir çözümleri ve makine öğrenmesi alanında deneyimli. Teknoloji politikaları ve dijital regülasyonlar hakkında uzman görüşleri paylaşıyor.
E-posta adresiniz yayınlanmayacaktır. Zorunlu alanlar * ile işaretlenmiştir.
