Silinen tweet gerçek mi değil mi? Nasıl anlaşılır?

Her gün sosyal medyada dolaşıma giren bir ekran görüntüsüyle karşılaşıyoruz. Elon Musk ya da Donald Trump gibi isimlerin "aptallıklarını" kanıtladığı iddia edilen bu paylaşımlar viral oluyor. Ancak bazen işler fazla iyi (ya da kötü) görünüyor ve siz de merak ediyorsunuz: “Acaba bu tweet gerçekten atıldı mı?”

Cevap her zaman kolay değil. Özellikle gönderi ünlü olmayan bir hesaptansa, gerçeği bulmak zor. Ama biraz dedektiflik yaparak tweet’in gerçekten var olup olmadığını anlamanın yolları var.

1. ekran görüntüsündeki metni arayın

İlk yapmanız gereken, ekran görüntüsündeki metnin bir kısmını tırnak içinde aramak. X (eski adıyla Twitter), Facebook ya da Truth Social fark etmez; paylaşıldığı platformda doğrudan arama yapın. Tamamını değil, bir kısmını kullanmanız yeterlidir.

Örneğin, Musk’ın sildiği “What say you major brands?” tweet’ini bulmak için bu cümleyi X’te aratmak işe yarayabilir. Eğer karşınıza silinmiş bir bağlantı çıkıyorsa, tweet’in gerçek olma ihtimali yükselir.

2. güvenilir kaynaklar alıntılamış mı?

Google News gibi güvenilir haber kaynaklarında metni arayın. Eğer tweet çok çarpıcıysa, medyanın bunu haberleştirmesi gerekir. Trump’ın “STOP TALKING ABOUT EPSTEIN!!!!!” tweet’i örneğinde olduğu gibi, böyle bir şey gerçekten söylendiyse, ciddi platformlarda yer almalıdır.

3. görüntüdeki izlenme sayılarına dikkat edin

Tweet’in ekran görüntüsünde milyonlarca görüntülenme varsa ama bunu haber yapan yoksa, bir terslik olabilir. Yüksek etkileşimli bir tweet’in ciddi kaynaklarda yer almaması, ekran görüntüsünün sahte olabileceğini düşündürür.

4. sahte içerik paylaşan hesapları kontrol edin

Photoshop yapılmış sahte tweet'ler paylaşan hesaplar çok. Özellikle X’te @marionumber4 (679 Enthusiast) gibi hesaplar, görselin altına “this post has been deleted” yazısını ekleyerek kafa karıştırmayı seviyor. Bu tür mizah hesaplarını tanımak, sahte içeriklere kanmamak için önemli.

5. yapay zekâya hemen güvenmeyin

Yapay zekâ araçları bazen sahte içerikleri gerçek sanabiliyor. Örneğin, Grok, Musk’ın Stephen Miller’la ilgili sahte tweet’ini “muhtemelen gerçekti ama silindi” diye yorumladı. Bu tweet hiçbir zaman var olmadı. Ama yapay zekâ bu ayrımı yapamayabiliyor çünkü içerikleri doğrulamak için internetteki ipuçlarına güveniyor.

6. Wayback Machine gibi arşivleri kullanın

Silinen tweet eskiyse, Internet Archive’in Wayback Machine servisiyle şansınızı deneyebilirsiniz. Ancak arşivleme zaman alır ve yakın tarihli tweet’ler için genellikle işe yaramaz. Yine de eski içerikler için iyi bir kaynak olabilir.

7. parodi hesaplara dikkat edin

X’te artık herkes 8 dolara mavi tik alabiliyor. Bu da parodi hesapların ciddiye alınmasına neden oluyor. Örneğin “Robert F. Kennedy Jr. | Commentary only” adlı sahte bir hesap, ismini uzun yazarak gerçek bir profil gibi görünmeye çalışıyor. Mobilde kullanıcı adının tamamı görünmediği için bu tür uyarılar gözden kaçabiliyor.