ISS’den nadir bir atmosfer olayı: Fırtınanın üzerindeki dev "CİN" görüntülendi

Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan (ISS) ABD’li astronot Nichole “Vapor” Ayers’in çektiği yeni bir fotoğraf, Dünya atmosferinin üst katmanlarında gerçekleşen ender bir doğa olayını gözler önüne serdi. Cin (sprite) olarak bilinen bu olgu, yoğun fırtınaların üstünde aniden ortaya çıkan ve ağaç dallarını andıran kırmızı ışık sütunlarıyla dikkat çekiyor. Sprite’lar, fırtına bulutlarının üzerinde, genellikle yıldırım çarpmalarının hemen ardından oluşan ve TLE (Geçici Işık Olayları) adı verilen elektriksel fenomenler arasında yer alıyor. Ayers, fotoğrafı yörüngeden çekerek, bu olayın atmosferdeki dinamiklere dair bilimsel çalışmalar için çok değerli bir veri olmasını sağladı.

NASA ve bilim insanları, sprite gibi olayların oluşumunu ve atmosferdeki etkilerini hâlâ tam olarak anlamış değil. Cinler, çoğunlukla Dünya yüzeyinden yaklaşık 80 kilometre yukarıda meydana geliyor ve karmaşık, kırmızı ışık desenleri oluşturuyor. Özellikle uzaydan bakıldığında, fırtına bulutlarının üzerinde ve şehir ışıklarıyla birlikte görülmeleri olağanüstü bir manzara sunuyor. Ayers’in gözlemi, uzaydan yapılan nadir sprite görüntülerinden biri olarak kayıtlara geçti.

Cinlerin (sprite) doğası ve bilimsel önemi

Sprite’lar veya Türkçe’deki adıyla cinler, gök gürültülü fırtınalarda meydana gelen yüksek enerjili yıldırımların tetiklediği geçici atmosferik ışık olaylarıdır. Çoğunlukla kırmızı, bazen mavi ve mor tonlarında görülen bu olaylar, atmosferin üst katmanlarında çok kısa süreli olarak ortaya çıkar. NASA, bu olayları incelemek için Spritacular adlı bir vatandaş bilim projesi başlatarak, amatör gözlemcilerden de veri toplamaya çalışıyor. Astronotların ISS’den çektiği yüksek çözünürlüklü fotoğraflar ise bu çabanın bilimsel boyutunu güçlendiriyor.

Sprite’ların nasıl ve neden oluştuğu, atmosferle ve fırtına sistemleriyle etkileşimleri hâlâ tam olarak çözülebilmiş değil. Ancak bu tür nadir gözlemler, bilim insanlarının elektriksel fenomenleri anlamasında önemli rol oynuyor. Ayers’in çektiği dev sprite görüntüsü, hem görsel hem bilimsel açıdan eşsiz bir kayıt olarak öne çıkıyor. Gelecekte yapılacak araştırmalar ve gözlemlerle, cinlerin doğası ve atmosferdeki rolleri hakkında daha fazla bilgi edinilmesi bekleniyor.